Avrupa Birliği’nde Kenevir (Cannabis) ve CBD Mevzuatı

Avrupa Birliği (AB), kenevir (Cannabis) üretimi ve CBD ürünleri konusunda dünyanın en karmaşık ve çok katmanlı yasal sistemlerinden birine sahiptir. Çünkü AB düzeyinde ortak çerçeveler bulunsa da, her üye ülke kendi iç düzenlemelerini uygulamaktadır. Bu durum, yatırımcılar ve üreticiler için hem büyük fırsatlar hem de zorluklar yaratmaktadır.

1. Endüstriyel Kenevir Üretimi

• THC Limiti: AB mevzuatına göre endüstriyel kenevirin THC oranı %0,2’nin altında olmalıdır. 2023 itibarıyla bu limit %0,3’e çıkarılmıştır¹.

• Tarım Destekleri: Avrupa’da kenevir tarımı, Ortak Tarım Politikası (CAP) kapsamında sübvansiyon almaktadır.

• Lider Ülkeler: Fransa, Hollanda, Litvanya ve Romanya endüstriyel kenevir üretiminde öncüdür.

2. CBD’nin Hukuki Statüsü

• Novel Food Düzenlemesi: Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), CBD’yi “Novel Food” kategorisine almıştır. Bu, CBD içeren gıda ürünlerinin piyasaya sürülmeden önce özel izin alması gerektiği anlamına gelir.

• ABAD Kararı (2020): Avrupa Birliği Adalet Divanı, CBD’nin “uyuşturucu madde” sayılamayacağına hükmetmiştir. Bu karar, CBD ticaretini kolaylaştırıcı bir dönüm noktası olmuştur².

• Ürün Grupları:

  • CBD Yağı ve Gıda Takviyeleri: Resmî onay gerektirir.

  • CBD Kozmetik Ürünler: AB Kozmetik Yönetmeliği kapsamında, THC içermemek koşuluyla serbesttir.

3. Üye Ülkeler Arasındaki Farklılıklar

• Fransa: CBD ürünleri serbesttir, ancak THC oranı %0,3’ü geçemez.

• Almanya: CBD gıda takviyesi satışı için yetkili kurum onayı gerekir; eczanelerde reçetesiz CBD yağları satılabilmektedir.

• İtalya: CBD içeren “light cannabis” ürünleri yaygındır; ancak düzenlemeler sık sık değişmektedir.

• İngiltere (AB’den ayrılmasına rağmen referans): CBD ürünleri geniş bir piyasaya sahiptir, ancak novel food onayı almak zorundadır.

4. Avrupa Pazarının Ekonomik Boyutu

• 2022 itibarıyla Avrupa CBD pazarı 3 milyar Euro değerindedir.

• 2027’ye kadar bu rakamın 8 milyar Euro’ya ulaşması beklenmektedir³.

• Almanya ve Fransa en büyük pazarlar olurken, İtalya ve İsviçre de hızla büyüyen merkezlerdir.

5. Türkiye İçin Anlamı

• İhracat Fırsatları: Türkiye’den kenevir tohumu yağı ve protein gibi ürünler AB’ye ihracat potansiyeline sahiptir.

• Regülasyon Uyumu: Türkiye’de üretilen CBD bazlı ürünler, AB’ye ihraç edilebilmek için “novel food” onayı almak zorundadır.

• Kozmetik Alanı: Kenevir tohumu yağı bazlı kozmetik ürünler Türkiye’den AB’ye daha kolay ihraç edilebilecek ürünlerdir.

Sonuç

Avrupa Birliği, kenevir (Cannabis) ve CBD ürünleri için gelişmiş ama karmaşık bir mevzuat ağına sahiptir. THC limiti, novel food düzenlemeleri ve ABAD kararları, pazarın şekillenmesinde belirleyici olmuştur. Türkiye için en önemli ders, AB regülasyonlarına uygun katma değerli ürünler geliştirmek ve özellikle kozmetik ile gıda takviyesi alanlarında ihracat fırsatlarını değerlendirmektir.

Kaynakça

• EIHA (European Industrial Hemp Association) Raporları.

• EFSA (2021). CBD as a Novel Food: Guidance for Applicants.
  
  Hazırlayan: Prof. Dr. Aliye ARAS