Kenevir Üzerine Güncel Klinik Araştırmalar

Kenevir (Cannabis) binlerce yıldır tıbbi amaçlarla kullanılsa da, modern bilimsel araştırmalar özellikle son 20 yılda büyük bir hız kazandı. CBD, THC ve diğer kannabinoidlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri artık yalnızca teorik değil; klinik çalışmalarla da inceleniyor. Dünya genelinde 200’den fazla klinik araştırma, Cannabis’in potansiyel tıbbi faydalarını test ediyor. Bu yazıda güncel klinik bulgulardan öne çıkanları özetliyoruz.

1. Epilepsi ve Nörolojik Hastalıklar

• Epilepsi: CBD, dirençli epilepsi hastalarında umut verici sonuçlar vermiştir. 2018’de FDA, Epidiolex adlı CBD bazlı ilacı onayladı¹.

• Dravet ve Lennox-Gastaut sendromları: Klinik çalışmalarda CBD, nöbet sıklığını %40’a kadar azaltmıştır.

• Diğer nörolojik hastalıklar: Parkinson ve Alzheimer üzerine erken aşama araştırmalar, CBD’nin nöroprotektif etkiler gösterebileceğini ortaya koymaktadır.

2. Anksiyete, Depresyon ve Uyku Bozuklukları

• Anksiyete: 2019’da Brezilya’da yapılan bir çalışmada, CBD verilen katılımcıların sosyal anksiyete belirtilerinde belirgin azalma gözlendi².

• Uyku: CBD’nin uyku düzenini destekleyebileceğine dair klinik gözlemler artıyor; ancak dozaj farklılıkları nedeniyle sonuçlar standart değil.

• Depresyon: Hayvan modellerinde CBD’nin hızlı etki eden antidepresan benzeri özellikler gösterdiği bulunmuş olsa da, insan klinik çalışmaları hâlen sınırlı.

3. Ağrı ve İltihap

• Kronik ağrı: Kanada ve Avrupa’da CBD/THC kombinasyonları içeren spreyler (ör. Sativex) multipl skleroz (MS) kaynaklı nöropatik ağrılarda onay almıştır³.

• Artrit ve romatizma: CBD’nin antiinflamatuvar özellikleri nedeniyle araştırmalar sürmektedir. İlk sonuçlar ağrı ve eklem sertliğinde azalmaya işaret ediyor.

• Kanser ağrısı: THC ve CBD kombinasyonu, opioid tedavisine yanıt vermeyen hastalarda ek fayda sağlayabilmektedir.

4. Onkoloji ve İmmün Sistem

• Kemoterapiye bağlı bulantı ve kusma: THC bazlı ilaçlar uzun süredir destek tedavisinde kullanılmaktadır.

• CBD ve kanser: Preklinik çalışmalar, CBD’nin bazı tümör hücrelerinde büyümeyi baskılayabileceğini göstermektedir; ancak insan klinik çalışmaları erken aşamadadır.

• Bağışıklık: CBD’nin otoimmün hastalıklarda (ör. Crohn, ülseratif kolit) iltihap düzenleyici etkileri araştırılmaktadır.

5. Bağımlılık Tedavisi

• Nikotin ve opioid bağımlılığı: CBD’nin yoksunluk semptomlarını hafifletebileceğine dair klinik veriler mevcuttur.

• Alkol bağımlılığı: Hayvan çalışmaları umut verici olsa da, insan klinik deneyleri sınırlıdır.

6. Devam Eden Araştırmalar

• Kardiyovasküler sağlık: CBD’nin damar genişletici etkileri araştırılmaktadır.

• Cilt sağlığı: CBD içeren topikal ürünlerin akne ve egzama tedavisinde etkili olup olmadığı test edilmektedir.

• Psikiyatrik hastalıklar: PTSD (travma sonrası stres bozukluğu) üzerine klinik denemeler sürmektedir.

Sonuç

Güncel klinik araştırmalar, kenevirin (Cannabis) özellikle epilepsi, ağrı yönetimi, anksiyete ve uyku bozukluklarında ciddi potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, birçok alanda araştırmalar hâlen erken aşamadadır ve daha geniş kapsamlı klinik denemelere ihtiyaç vardır.

Bir sonraki yazımızda, “Entourage Etkisi: Kannabinoid ve Terpenlerin Birlikte Etkisi” başlığıyla, Cannabis bileşenlerinin sinerjik etkileşimlerini inceleyeceğiz.

Kaynakça

• WHO (2018). Cannabidiol (CBD) Critical Review Report. Dünya Sağlık Örgütü.

• Russo, E. B. (2011). Taming THC: potential cannabis synergy and phytocannabinoid-terpenoid entourage effects. British Journal of Pharmacology.

Hazırlayan: Prof. Dr. Aliye ARAS