Türkiye İçin Yol Haritası

Kenevir (Cannabis), Türkiye için yalnızca tarımsal değil, aynı zamanda stratejik bir kalkınma fırsatıdır. Tarih boyunca Anadolu’nun birçok bölgesinde yetiştirilen kenevir, günümüzde yeniden gündeme gelmiş; gıda, tekstil, kozmetik, inşaat ve ilaç sanayiindeki potansiyeliyle Türkiye ekonomisi için bir çıkış noktası haline gelmiştir. Ancak bu potansiyelin gerçeğe dönüşebilmesi için doğru bir yol haritasına ihtiyaç vardır.

1. Türkiye’nin Mevcut Konumu

• Yasal Çerçeve: 2016’dan itibaren Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 19 ilde kontrollü üretime izin verildi.

• Üretim Alanları: Kastamonu, Amasya, Samsun ve Karadeniz bölgesi öne çıkıyor.

• Sanayi Altyapısı: Henüz sınırlı; lif işleme tesisleri ve katma değerli ürün üretim merkezleri yetersiz.

• Algı Sorunu: Toplumda “kenevir = uyuşturucu” algısı hâlâ devam ediyor.

2. Fırsatlar

• Tarımsal Potansiyel: Türkiye’nin iklimi, özellikle Karadeniz havzası, kenevir tarımı için son derece uygun.

• Küresel Talep: CBD, protein tozu, fonksiyonel gıda ve kozmetik ürünlere artan talep.

• İhracat Avantajı: Türkiye’nin Avrupa’ya yakınlığı, lojistik maliyetleri düşürür.

• Sürdürülebilirlik: Kenevir, pamuktan daha az su tüketir ve karbon negatif özellik gösterir.

3. Zorluklar

• Altyapı Eksikliği: Modern işleme tesisleri ve Ar-Ge merkezleri henüz yeterince yaygın değil.

• Yasal Belirsizlik: CBD ürünleri konusunda mevzuat açık değil, yatırımcı için risk oluşturuyor.

• Uluslararası Rekabet: Çin ve Kanada gibi ülkeler düşük maliyetli üretimde güçlü.

• Pazar Bilinirliği: Yerli tüketici kenevir ürünleri konusunda hâlâ sınırlı bilgiye sahip.

4. Yol Haritası

a) Tarımsal Stratejiler

• Kontrollü üretim bölgelerinin 19 ilden tüm uygun illere genişletilmesi.

• Yerli tohum ıslah programlarının geliştirilmesi.

• Çiftçilere ekim ve hasat konusunda eğitim verilmesi.

b) Sanayi ve Katma Değer

• Lif işleme ve protein üretim tesislerinin kurulması.

• Teknopark ve üniversitelerle işbirliği içinde Ar-Ge merkezlerinin açılması.

• Katma değerli ürün odaklı ihracat (protein tozu, kozmetik yağ, biyoplastik).

c) Yasal Düzenlemeler

• CBD ürünlerinin kullanım alanları için net mevzuat hazırlanması.

• İhracata yönelik sertifikasyon ve kalite kontrol süreçlerinin kolaylaştırılması.

d) Pazarlama ve Algı Yönetimi

• “Kenevir = uyuşturucu” algısının kırılması için kamuoyuna bilinçlendirici kampanyalar.

• Kenevir bazlı ürünlerin sağlıklı, doğal ve sürdürülebilir yönlerinin vurgulanması.

5. Türkiye’nin 2030 Vizyonu

• Küresel Pazar Payı: Türkiye, Avrupa’nın en büyük kenevir tedarikçilerinden biri olabilir.

• İhracat Geliri: Katma değerli ürünlerle yıllık milyarlarca dolarlık ihracat potansiyeli.

• İstihdam: Kenevir tarımı ve sanayi entegrasyonu, kırsal kalkınmada binlerce kişiye istihdam sağlayabilir.

• Yeşil Ekonomi: Kenevir, Türkiye’nin karbon nötr hedefleri için stratejik bir araç haline gelebilir.

Sonuç

Kenevir (Cannabis), Türkiye için yalnızca bir tarım ürünü değil, ekonomik kalkınma, sürdürülebilirlik ve ihracat stratejisinin anahtarıdır. Doğru yatırımlar, yasal düzenlemeler ve toplumsal bilinçlendirme ile Türkiye, 2030’a kadar küresel kenevir ekonomisinde güçlü bir aktör haline gelebilir.

Kaynakça

• Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı (2016). Kenevir Üretim Yönetmeliği.

• Grand View Research (2023). Industrial Hemp Market Report.

• Fortune Business Insights (2023). Hemp Market Forecast 2023–2030.

• Small, E. (2017). Cannabis: A Complete Guide. CRC Press.
  
  Hazırlayan: Prof. Dr. Aliye ARAS