Küresel Kenevir Pazarı ve Gelecek Beklentiler

Kenevir (Cannabis sativa L.), yalnızca tarımsal değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da “geleceğin stratejik bitkisi” olarak görülüyor. Gıda, kozmetik, ilaç, tekstil, biyoplastik ve inşaat sektörlerinde kullanılabilen bu bitki, küresel ölçekte milyarlarca dolarlık bir pazar yaratıyor. Özellikle 2018 sonrası yasal düzenlemelerle birçok ülkede üretimin artması, keneviri yeniden küresel ticaretin yükselen yıldızı haline getirdi.

1. Küresel Pazarın Güncel Durumu

• Endüstriyel kenevir pazarı, 2023 itibarıyla yaklaşık 7 milyar USD büyüklüğe ulaştı¹.

• CBD ürünleri (yağ, kapsül, kozmetik): Pazarın en hızlı büyüyen segmenti.

• Gıda ve beslenme: Kenevir proteini, tohum ve bitkisel sütler, sporcu beslenmesi pazarında önemli bir pay alıyor.

• Tekstil: Organik ve sürdürülebilir moda markaları keneviri yeniden gündeme aldı.

• Biyoplastik ve yapı malzemeleri: Özellikle Avrupa’da karbon-nötr inşaat projelerinde “hempcrete” kullanımı artıyor.

2. Bölgesel Pazar Dağılımı

• Kuzey Amerika: CBD ve medikal kenevir pazarının lideri. ABD’de 2025 itibarıyla pazar büyüklüğünün 20 milyar USD’yi aşması bekleniyor.

• Avrupa: Endüstriyel kenevir (lif ve tohum) üretiminde önde. Fransa ve Hollanda, lif üretiminde Avrupa liderleri.

• Asya: Çin, kenevir tekstilinde dünyanın en büyük üreticisi. Hindistan ve Güney Kore de pazarını büyütüyor.

• Türkiye ve Orta Doğu: Yeni yeni gelişen bir pazar; Türkiye 2016 sonrası kontrollü üretime yeniden başladı.

3. Gelecek Beklentiler (2025–2030)

• Pazar büyüklüğü: 2030’a kadar küresel endüstriyel kenevir pazarının 20–25 milyar USD’ye ulaşması öngörülüyor².

• CBD ürünleri: Kozmetik, gıda takviyesi ve farmasötik ürünlerde en hızlı büyüyen segment olacak.

• Sürdürülebilirlik trendi: Biyoplastik ve tekstilde kenevirin karbon ayak izini azaltıcı etkisi, küresel politikalarla desteklenecek.

• Yatırım fırsatları: Start-up’lar ve Ar-Ge şirketleri, kenevir bazlı fonksiyonel gıdalar ve yeşil teknolojilere yöneliyor.

4. Türkiye İçin Çıkarımlar

• Potansiyel: Türkiye’nin tarımsal geçmişi ve coğrafi avantajı, keneviri yeniden stratejik ürün yapabilir.

• İhracat fırsatları: Avrupa’ya protein tozu, yağ ve kozmetik ürünleri ihraç edilebilir.

• Katma değerli ürünler: Ham madde yerine işlenmiş ürün ihracatıyla daha yüksek gelir sağlanabilir.

• Ar-Ge yatırımları: Teknopark ve üniversite iş birlikleri, kenevirden fonksiyonel gıda ve biyoplastik üretimini hızlandırabilir.

Sonuç

Kenevir pazarı hızla büyüyor ve 2030’a kadar milyarlarca dolarlık bir sektöre dönüşecek. Gıda, sağlık, kozmetik ve endüstri alanlarında kenevir, yalnızca ekonomik bir ürün değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma için stratejik bir araçtır. Türkiye, doğru yatırımlar ve katma değerli ürün stratejisiyle bu pazarda güçlü bir aktör haline gelebilir.

Bir sonraki yazımızda, “Türkiye’de Kenevir Tarımı: Fırsatlar ve Zorluklar” başlığıyla ülkemizde kenevirin tarımsal ve ekonomik geleceğini inceleyeceğiz.

Kaynakça

• Small, E. (2017). Cannabis: A Complete Guide. CRC Press.

• Clarke, R. C., & Merlin, M. D. (2013). Cannabis: Evolution and Ethnobotany. University of California Press.
  
  Hazırlayan: Prof. Dr. Aliye ARAS